Reisverslag Albanie april/mei 2024
Op 17 april was het dan zover. Samen met drie broeders, waarvan twee uit Gent, stapten we het vliegtuig in en begonnen we de reis vanaf Eindhoven Airport naar Tirana. Het lijkt wel of het steeds sneller gaat want na ruim twee uur landden we alweer op vliegveld Nena (moeder) Teresa. Het was even zoeken naar het verhuurbedrijf van de auto. Die zou in de aankomsthal zitten. Maar ik zag daar alleen één shop met Car-rent en die zeiden de maatschappij niet te kennen. Buiten gezocht, nergens te vinden. Nogmaals bij de shop geïnformeerd en jawel hoor. Eén van de balie medewerkers wist ervan en hielp mij snel aan de nodige papieren.
De auto bleek een Polo, dus nóg kleiner dan de Dacia die ik zelf voor ogen had. Mijn vrouw had al besloten om één van de mannen mee te nemen met de bus zodat we met slechts drie mannen in de Polo zouden reizen. Ook dat liep anders. Twee meisjes belden ons, dat zij met de boot mee moesten om terug te reizen naar Zwitserland via Durres. Zij lieten hun auto achter op het vliegveld, zodat we nu met twee auto’s konden gaan. Wel zo comfortabel!
Diezelfde avond kwamen we aan in Korça (de ç spreek je uit als tsj dus Kortsja). We zetten de auto’s op het parkeerterrein van het verzorgingshuis ‘Vila Kenedi’. Genoemd naar een familie uit Amerika, die in de twintiger jaren zendingswerk deden. Is overigens geen familie van de welbekende president John F.
H et verzorgingshuis is in 2011 gebouwd met steun van EO Metterdaad. Ook Hoop voor Albanie, een
stichting uit Maasdijk, heeft zich hiervoor ingezet. Het hele ontwerp, de aanvoer van materialen, inventaris en de bouw is allemaal via hen tot stand gekomen. De Albanese aannemer, die bij de bouw is ingeschakeld, heeft helaas gekozen voor veel Turkse materialen van mindere kwaliteit.
Dat is dan ook de rede dat wij elk jaar meehelpen om kleine reparaties uit te voeren. Kraantjes die lekken of vastzitten, het pleisterwerk wat loslaat, afvoerputjes die stuk zijn, en dergelijke.
Al rap begonnen onze Belgische vrienden aan het opknappen van 40 kuipstoeltjes. Schoonmaken, schuren, gronden met antiroest, aflakken en nieuwe plastic dopjes erop. Want die waren er doorheen. In de tweede week van hun verblijf hebben ze
van de zijvleugel de muren in de hal met gips bijgewerkt en geschilderd.
Een flinke klus, maar met twee man en de hulp van een stukadoor, goed te doen. De derde man, uit Eindhoven, hebben we buiten geplaatst. Ik bedoel dan in te tuin. Omdat hij bij de gemeente in de groenvoorziening werkt, hebben we hem gekoppeld aan de tuinman van het verzorgingshuis. Hij zag al snel waar het aan ontbrak in de boomgaard. De fruitbomen,
waaronder appels en kersen, waren al jaren niet bespoten geweest, noch gesnoeid. Reden te meer om de handen uit de mouwen te steken en een keer goed aan te pakken. Samen met drie lokale werkers, die ook graag het land bewerken, trok hij van boom tot boom. Snoeien is toch wel een vak apart, bleek wel. Wat hij uit ervaring had geleerd in Nederland, deelde hij nu met de Albanezen.
Ze bleken erg leergierig en namen zijn advies, dat hij overdroeg met handen en voeten, maar wat graag aan. Onze hovenier gaf advies over grondbewerking. Daarbij kwam de kleine tractor met ploeg en met eg goed van pas. De grond werd opengewerkt om de bio-cultuur te verbeteren. De Albanezen wisten op hun beurt weer de juiste insecticide te vinden om de schimmel op de bomen te bestrijden. Samen met het snoeien en opruimen van dooie takken werd het professioneel aangepakt. Volgend jaar kunnen we zeker een goede oogst verwachten.
Omdat wij met één echtpaar en drie mannen allemaal in het huis konden slapen, waren de dagen optimaal gevuld met werkzaamheden. Om acht uur zaten we samen aan het ontbijt. Dan werden meteen de taken
doorgesproken, knelpunten aangepakt en werd een boodschappenlijst gemaakt. Niet alleen de nodige materialen om het werk te doen, maar ook kregen we een lijst mee voor de groenteman, bakker en slager. Bijna iedere dag gingen we wel naar de sanitair zaak om daar slangen, koppelingen, kranen en afvoeren te halen. Daarbij konden we de financiële steun van NLF goed gebruiken. Alle materialen konden we op hun rekening kopen, dus we hoefden daar niet op te bezuinigen.
O verigens gaat dit verzorgingshuis wel door een moeilijke tijd. De salarissen van 20 man personeel stijgen ieder jaar. Daarnaast is ook de voeding veel duurder geworden terwijl er minder geld wordt betaald voor de Euro en voor de US dollar die uit buitenlandse fondsen worden verkregen.
Marleen, de directrice, probeert er een evenwicht in te vinden door toch wel de helft van de bewoners de kosten helemaal zelf te laten betalen (of hun kinderen), en de andere helft van de bejaarden te sponsoren.
Enkele van de bejaarden hebben helemaal geen geld of slechts een klein pensioentje. We spraken iemand die slechts 75 Euro per maand kan bijdragen Daar kan het huis natuurlijk niet op draaien. Daarom is NLF ook een sponsoractie gestart, waarbij mensen één bejaarde kunnen adopteren en zo een deel van hun verblijf maandelijks willen betalen.
Elk jaar krijgen zij op hun beurt weer, naast de Nieuwsbrief, een update over het welzijn van de bejaarde met één of meerdere foto’s. Goed dat we voor elkaar, zeker voor de minst bedeelden, kunnen zorgen. In zijn beeldspraak zei de Heer Jezus: ‘Voor zover je iets voor één van de geringste broeders van Mij hebt gedaan, heb je dat voor Mij gedaan.’ (Mt.25)
D e eerste twee weken lopen al bijna ten einde, maar voordat de drie broeders weer naar huis gaan, willen we hen ook de minder mooie kant laten zien van Albanie. Daarom nemen we hen mee daar een commune met Egyptische zigeuners. Deze groep mensen zijn uit hun ‘illegale’ woning
gezet omdat er in de stad plaats moest worden gemaakt voor nieuwbouw. Het zijn geen Roma, maar afstammelingen, zo is mij verteld, van Egyptische strijders die in de derde eeuw vóór Christus door Alexander de Grote gerekruteerd werden om te vechten zijn leger. Mede door hen ontstond zo zijn machtige, Griekse imperium. Deze mensen leven van de ene dag op de andere dag, niet wetende wat ze dan zullen eten of doen. Hun huisjes zijn meer krotten te noemen met lekkende daken en zonder enige vorm van isolatie. Het toilet is buiten en moet met vijftien man gedeeld worden. Een positieve wending is dat zij sinds kort water en een afvoer van de gemeente hebben gekregen. Maar over het algemeen is het armoede en diepe ellende. Toch treffen we deze mensen altijd vrolijk aan en zijn we hartelijk welkom.
Onze broeders, die voor de eerste keer hier komen heb ik wel gevraagd om niet al te opzichtig foto’s te maken. Iets wat de mensen in verlegenheid kan brengen. We delen onze groep in tweeen en bezoeken wat gezinnen, waaronder Rina. Zij is een weduwe van 35 jaar. Haar man is twaalf jaar geleden om het leven gekomen toen hij hout verzamelde uit een oude fabriek. Hij viel van drie hoog op een betonnen vloer. Haar zoon, Apostoli, kunnen we nu een opleiding elektricien laten volgen dankzij een sponsor uit België.
Het is begin mei. Komend weekend wordt het Paasfeest gevierd. Wel zes weken later dan in Nederland. We proberen stadsritjes te mijden want het is stapvoets rijden. Het is er enorm druk met toeristen in het centrum die speciaal zijn gekomen voor dit grote feest. Het plein vóór de Orthodoxe kathedraal staat vol met kraampjes, bussen rijden af en aan. Terrasjes zijn gevuld met mensen. Op vrijdag vindt er een processie plaats door de straten van Korça, waarbij duizenden mensen de symbolische draagbaar volgen van Christus, de gekruisigde. Het wordt daar ‘Zwarte Vrijdag’ genoemd. De klokken laten elk uur een rouwklank horen te nagedachtenis aan Zijn dood.
Zaterdag zou een echtpaar uit Nederland komen. Zij naderen de pensioenleeftijd en zouden graag mee willen helpen met het onderhoud van het verzorgingshuis. Niet direct, maar wellicht als de tijd rijp is. Hij gaat over twee jaar officieel met pensioen, zij kan zich aanpassen. Dit is dus een eerste kennismaking voor hun met Albanie en met het verzorgingshuis.
Het wordt een gezellige week. Samen met Rob worden nog wat klusjes gedaan in het huis. Een verpleegster uit Zwitserland, die net een paar weken geleden is aangekomen, gaat een appartement betrekken in de stad. Daar moet nog wel wat aan gebeuren voordat het bewoonbaar is. Het echtpaar uit Nederland weet zich goed aan te passen en helpt mee met schoonmaken en reparaties. De keuken wordt betegeld, electra wordt aangepast. In de badkamer komt een nieuwe kraan en afvoer.
Als het echtpaar terug vliegt naar Nederland maken we ons op voor het volgende bezoek. Drie mannen uit onze kerk in Eindhoven komen vier dagen naar Albanie voor een verkenningsbezoek. In overleg met hen hebben we geen strakke planning gemaakt. We laten ons als gezegd ‘leiden door de Heilige Geest’ en passen ons aan.
Hoe bijzonder was het toen wij op zondag, direct na de kerkdienst, aangesproken werden door een broeder. Hij hoorde van de komst van het stel uit Eindhoven en raakte enthousiast over hun bediening. We werden door hem uitgenodigd voor een meeting samen met andere gelovigen uit de stad. Ons gesprek werd opgemerkt door de vrouw van een voorganger uit een dorp, niet ver van Korça. Ook zij wilde graag de broeders ontvangen in haar kerkje. We vertelden dat ze maar 4 dagen bleven, maar de agenda’s werden gelijk getrokken en het paste allemaal mooi in elkaar.
Ons geduld werd wel op de proef gesteld. Als je met een Albanees een tijd afspreekt, moet je er vaak nog een kwartier of meer bijtellen. Zo ook in het dorp Vloçisht. We zouden er om 3 uur in de middag zijn. Als nuchtere Nederlanders waren we er om kwart vóór drie. Er was niemand. We konden niet de kerk in, alles zat op slot. Gewacht tot vijf over drie, nog steeds niemand aanwezig. Zouden we ons vergist hebben? Was dit wel de juiste plek? Om kwart over drie kwam een vrouw aarzelend naar ons toe. Vijf minuten daarna nog een. Ja, dit was wel het kerkje waar ze samenkomen. We belden de vrouw op van de voorganger, ze kwam eraan!
Een kwartier daarna begonnen we de samenkomst. Al gaande de dienst kwamen steeds meer mensen binnen. Het werd gezegend; we konden specifiek voor mensen bidden. Eerst aarzelend, maar even later stond er veel voor open. Twee dagen daarna kregen we een getuigenis toegestuurd van een zuster die lang niet zo goed geslapen had. Ze ervaarde werkelijk de vrede en rust van God.
Op één van de laatste dagen van ons bezoek zijn we nog een keer naar de zigeuners gegaan aan de rand van Korça. We hadden al twee weken daarvoor een groothandel bezocht in levensmiddelen. De eigenaar is een goede kennis van ons. Met hem afgesproken dat hij 25 pakketten maakt die we dan kunnen uitdelen onder de arme mensen daar. Hij beloofde het klaar te maken en zelfs te helpen met transport en het uitdelen.
Samen met de drie mannen uit Eindhoven brachten we het bezoek aan de commune en konden we met hen de pakketten overhandigen. Ook voor hen hebben we kunnen bidden. Voor gezondheid, rust en vrede. Normaal zijn we wat terughoudend met foto’s maken, maar deze keer gingen ze maar wat graag voor ons poseren. Ook het uitdelen verliep rustig en zonder problemen. Een heel bijzondere ervaring, zeker ook voor de mensen die voor de eerste keer in Albanie komen. In de stad lopen de mensen er keurig bij, de terrasjes zijn vol, er is nu alles te koop. Maar wij kennen de keerzijde. Er is veel armoede, onrecht en leed in deze stad.
Op 17 mei was de maand werkbezoek aan Albanie alweer voorbij. We namen hartelijk afscheid van de mensen in het huis. Bejaarden, verpleegsters, schoonmakers, de kok en andere stafleden. Met Tom, één van de drie mannen, ben ik zelf teruggereden naar Tirana. Annet besloot twee mannen mee te nemen met de bus. Het verbaasde mij dat zij nog eerder was aangekomen op het vliegveld dan wij met de auto. Moet ik eerlijkheidshalve wel bij zeggen dat wij een paar keer onderweg zijn gestopt om foto’s te maken, auto te wassen en inkopen te doen voor onderweg. Omdat het vliegtuig al om 6 uur ‘s morgens vertrekt naar Nederland, besloten we een hotel te nemen vlak bij het vliegveld. Moe, maar voldaan vielen we al vroeg in slaap en genoten van onze nachtrust. De vlucht naar Nederland verliep nog sneller als op de heenreis. In ‘slechts’ twee uur landden we op Airport Eindhoven. Goede vlucht gehad. Met dank aan WizzAir….
Rob van Eck